De Jonge Denkers?

De Jonge Denkers zijn filosofieleerlingen uit het Voortgezet Onderwijs die zich uitspreken over de actualiteit. Zij maken samen een bundel over het nieuwe thema van de maand van de filosofie én spreken voor een breed publiek.

De Jonge Denkers worden benoemd na een ‘wedstrijd’ onder alle filosofieleerlingen uit het voortgezet onderwijs in Nederland. Na een prikkelende filosofische column geven geselecteerde leerlingen op de avond van de Jonge Denkers een speech en voeren ze gesprekken. Een deskundige jury wijst vervolgens de nieuwe – zeven – Jonge Denkers aan.

De Jonge Denkers is een initiatief van de Vereniging Filosofiedocenten Voortgezet Onderwijs, uitgeverij Lemniscaat en Stichting Maand van de Filosofie.

Wedstrijd

Docenten krijgen via de VFVO een uitnodiging aan het begin van het schooljaar om hun leerlingen uit te dagen een filosofische column te schrijven over het nieuwe thema voor de maand van de filosofie in april het daaropvolgende jaar (voor publiek nog geheim).

Iedere school mag maximaal drie talentvolle leerlingen een column laten insturen, mits prikkelend en origineel, goed geschreven en toegankelijk voor een breed publiek. Een vakjury kiest de beste columns en nodigt de schrijvers hiervan uit om deze voor te dragen op een avond (eind van het jaar) die geheel gewijd zal zijn aan De Jonge Denkers. Op die avond zullen de gekozen leerlingen hun columns voordragen (‘speechen’) én filosofische gesprekken voeren met elkaar. De leerlingen die daar als ‘besten’ uit de bus komen, worden De Jonge Denkers voor het schooljaar.

Criteria

Er is een deskundige jury samengesteld uit de wereld van onderwijs, filosofie, journalistiek en uitgeverij. Deze jury zal bij het beoordelen van columns en de mondelinge bijdragen letten op de onderstaande zeven criteria:

  • Actueel: De Jonge Denker stelt filosofische (begin)vragen die relevant zijn voor de wereld van nu en schetst een heldere alledaagse context.
  • Creatief: De Jonge Denker brengt nieuwe (speculatieve) ideeën en alternatieve hypotheses in en kan doordenken op de implicaties daarvan.
  • Kritisch: De Jonge Denker gaat duidelijk in op argumenten op basis van heldere, consistente redeneringen.
  • Presentatie: De Jonge Denker is talig en in stijl helder, gevat en overtuigend.
  • Houding: De Jonge Denker heeft een actieve, open en luisterende houding waaruit interesse blijkt voor andere perspectieven.
  • Begeleiding: De Jonge Denker stimuleert het voeren van diepgaande gesprekken waarin begrip is voor elkaar en zonder direct oordeel op elkaar gereageerd wordt.
  • Vragen: De Jonge Denker helpt aannames en begrippen te verhelderen door voorbeelden aan te dragen en/of vragen te stellen (in reactie op anderen).

In een column ligt daarbij de focus op de eerste vier criteria, waar in speeches / gesprekken met name aandacht is voor de laatste drie criteria en de ‘presentatie’ daarin ‘uiteraard’ een spil is.

(Publieks)filosofie in het VO

Vanuit een rijke filosofische traditie leren we in het (voortgezet) onderwijs met leerlingen na te denken over belangrijke vragen die op dit moment spelen. Om ideeën te onderzoeken en een eigen visie te ontwikkelen, oefenen we met hen in het schrijven van essays. We organiseren daarom ieder jaar de Nederlandse Filosofie Olympiade (http://filosofieolympiade.nl) – een ervaring die leerlingen in hun ontwikkeling als filosoof en mens stimuleert.

Van een Jonge Denker des Vaderlands wordt (ook) nog iets anders gevraagd: hij of zij kan in een aantrekkelijke stijl een breed publiek aanspreken met kortere teksten, voordrachten en stimuleren dat er een diepgaand gesprek ontstaat in de samenleving. Jonge Denkers komen daarbij met nieuwe invalshoeken op de actualiteit of laten zien waarom een niet-gezien onderwerp dringend onze aandacht nodig heeft. Dit is de wereld van de ‘publieksfilosofie’, zoals voormalig Denker des Vaderlands Marli Huijer die beschrijft in haar gelijknamige afscheidsboek. 

Met ons filosofie-onderwijs willen we opgroeiende mensen inspireren om zelf te onderzoeken hoe ze zich betekenisvol kunnen verhouden tot zichzelf, anderen en de wereld om hen heen. Met deze Jonge Denkers willen we deze liefde voor wijsheid ook wakker maken buiten de school, bij een breed publiek.